Chreszczatyk czy Kreszczatik – która nazwa jest właściwa?
Chreszczatyk, a może lepiej wymawiać Kreszczatik? Główna ulica Kijowa w języku polskim nie ma wyłącznie jednej obowiązującej nazwy. Niezależnie od tego czy będziemy mówić Chreszczatyk czy Kreszczatik, to każda napotkana przez nas osoba w Kijowie wskaże nam prawidłowy kierunek. W języku ukraińskim Chreszczatyk pisze się Хрещатик, co w wolnym tłumaczeniu oznacza skrzyżowanie albo miejsce, w którym toczy się nieustanne życie. To określenie dokładnie oddaje charakter tej ulicy. Mieszkańców Kijowa można tu spotkać przez całą noc, a dyskusje przy kieliszku ukraińskiej wódki i znakomitym jedzeniu trwają często do samego rana.
W trakcie dnia na głównej ulicy Kijowa spotkamy osoby z całego świata. To mieszkańcy Kaukazu, Dalekiego Wschodu, Moskwy, Mińska, Taszkentu czy Ałmaty. W budkach z jedzeniem spróbujemy baranich szaszłyków, uzbeckich mant czy gruzińskich chinkali. W Kijowie serwuje się kuchnię z dalekich postradzieckich republik, ale także i z naszej dzikiej Europy. Chreszczatyk to symboliczna granica pomiędzy Zachodem a Wschodem. Port tranzytowy wielkich i często niedocenianych na Zachodzie kultur.
Chreszczatyk – sponiewierane serce Ukrainy
Chreszczatyk to wielokrotny świadek politycznych rewolucji. 9 maja 1920 r. przemaszerowała ulicą defilada Wojska Polskiego w geście triumfu nad bolszewikami. Wyprawa kijowska 1920 r. to szczególnie dowód na to, że Polacy i Ukraińcy potrafią sobie wzajemnie pomagać i odnosić sukcesy. Także w tym miejscu, ale już kilkadziesiąt lat później w 2000 r. skandowano hasło Ukraina bez Leonida Kuczmy. Cztery lata później miała miejsce Pomarańczowa Rewolucja z udziałem Wiktora Juszczenko, a w 2013 r. Rewolucja Godności nazywana również Euromajdanem.
Chreszczatyk to symbol Kijowa, a historia nie lubi oszczędzać symboli. Stary Kreszczatik ze swoją dawną renesansową zabudową został zrównany z ziemią podczas ostatniej wielkiej wojny. W 1941 r. Armia Czerwona na wieść o zbliżającej się Armii Niemieckiej postanowiła zaminować Kreszczatik, a następnie wysadzić w powietrze wszystkie budynki. Powstały w wyniku wybuchu pożar zajął całą dzielnicę i następnie pochłonął Chreszczatyk.
Chreszczatyk – powojenna odbudowa
Po zakończeniu wojny przystąpiono do planu odbudowy Chreszczatyku w stalinowskim stylu. Efekty tej odbudowy widzimy dzisiaj na własne oczy. Pracami kierował radziecki architekt Anatolij Włodimirowicz Dobrowolski, główny architekt miasta Kijowa. Gdy przechylam małpeczkę Nemiroffa na Chreszczatyku to myślę, że wykonał prawdziwy kawał dobrej roboty 🙂 Taka ilość cegieł i betonu wystaje daleko poza umiejętności nawet współczesnych deweloperów. Ciekawe czy Dobrowolski kreśląc swoje cuda też przechylał w tamtym czasie małpeczki?
Chreszczatyk – Związek Radziecki ledwie żywy
Nie boję się napisać otwarcie, że lubię stalinowską architekturę. Głównie za jej groteskowość, rozmach oraz miejsce w historii. Jednak dla przeciętnego europejskiego turysty Chreszczatyk nie będzie wyjątkowo przytulny ani ładny. Główna ulica Kijowa ma jednak niepowtarzalny charakter i atmosferę.
Pomimo tego, że wiele z dawnych komunistycznych symboli zostało usuniętych na fali Rewolucji Godności, to nadal kilka z nich zachowało się w przestrzeni publicznej. Najbardziej znana gwiazda góruje wysoko nad Chreszczatykiem na kluczowym budynku tej ulicy zwanym Domem z Gwiazdą. Wielkość gwiazdy nie pozwala nam jej przeoczyć. Gdyby nie daj Bóg miała się oderwać, to lecąc na ziemię przebiłaby na wylot zaparkowanego pod budynkiem Zaporożca. Podobno kiedyś świeciła się na czerwono jak gwiazdy kremlowskie 🙂 Teraz jest przemalowana w ukraińskie barwy.
Chreszczatyk 25 był apartamentowcem dla komunistycznych notabli i stanowił do lat 80-tych najwyższy budynek w Kijowie. Gdyby jego ściany mogły przemówić, to bez wątpienia usłyszelibyśmy interesujące historie. Generalnie trudno nie zauważyć podobieństw do naszego Pałacu Kultury w Warszawie czy Siedmiu Sióstr w Moskwie.
Niewątpliwie niewiele pozostało do dnia dzisiejszego ze starego Chreszczatyku. Budynki, które przetrwały wojenną zawieruchę to Centralny Dom Towarowy oraz budynek pod adresem Chreszczatyk 32. Wcześniej ten ostatni był siedzibą rosyjskiego banku, a współcześnie znajduje się w nim Główny Wydział Architektury. Budynek jest szczególnie interesujący ze względu na widoczne z ulicy ślady uszkodzeń wojennych.
Chreszczatyk – Lenin już nie żywy
Po kijowskim Leninie na Kreszczatiku pozostał już wyłącznie marmurowy cokół. Lenin został przewrócony w trakcie Rewolucji Godności, a jego głowę rozbito wielkim młotem. Biedaczkowi musiało być zimno gdy tak leżał przewrócony na posadzce. Wskaże ten Lenin został wyjątkowo przedstawiony w marynarce bez płaszcza. Niedaleko znajduje się pomnik Tarasa Szewczenki trzymającego w rękach płaszcz. Te okoliczności stały się obiektem wielu anegdot na temat leninowskiego pomnika. W czasie II Wojny Światowej znajdowała się w tym miejscu niemiecka szubienica. Bez zwątpienia wszystkie totalitaryzmy niezależnie od odcienia żyją ze sobą za pan brat.
Jednakże pozostałe komunistyczne symbole nadal mają się dobrze na niektórych fasadach budynków. Wprawne oko dostrzeże na nich radzieckie gwiazdy, robotnicze sentencje czy też komunistyczne sierpy i młoty. Czy ich pozostawienie jest intencjonalne? Raczej nie, pozbycie się symboli wiąże się po prostu ze żmudnymi pracami odkuwania fasady i jej rekonstrukcji. Często nie ma na to pieniędzy i czasu. Czasami także i woli…
Chreszczatyk – co warto zjeść i czego warto się napić
Zwiedzanie Chreszczatyku proponuje rozpocząć rankiem wyruszając z placu Sofijskiego. Plac przy którym stoi monument Bohdana Chmielnickiego stanowi doskonały punkt startowy, żeby stopniowo odkrywać docelowy zakątek i obrać dobrą perspektywę. Jeżeli zapomnieliście o porannej kawie, to nic straconego, ponieważ w Kijowie kupicie ją na każdym kroku. Dla spragnionych polecam robić przystanki przy beczkowozach z kwasem, których nie spotkamy już we Lwowie.
Schodząc ulicą Sofijiwską, na której z trudem mijają się autobusy miniemy kilka ciekawych restauracji, w których napijemy się kawy i zjemy porządne śniadanie. Warto zadbać o poranne ciepłe śniadanie, zanim rzucimy się w odmęty ukraińskiej wódki oraz piwa. Przy nieodległej ulicy Małej Żytomierskiej znajduje się na przykład lokal Fajna Familia, w którym podają kilka ciekawych zestawów śniadaniowych na ciepło. Przy tej ulicy znajdziemy także Bankomat PKO BP.
Od dawna wiadomo, że żaden polski wyjazd na Ukrainę nie może odbyć się bez obowiązkowej wizyty w Puzatej Chacie 🙂 Dla miłośników tej sieci mam dobrą wiadomość. Lokale Puzatej Chaty znajdziemy w podziemiach pod Pomnikiem Niepodległości oraz w tzw. Pasażu pod adresem Chreszczatyk 15/4. Jeżeli chcemy napić się dobrego piwa w okolicach Chreszczatyku, to warto skierować swoje kroki do Piwnej Dumy mieszczącej się pod adresem Chreszczatyk 10 lub znanego nam ze Lwowa Teatru Piwa Prawda. Lokal Prawdy ukryty jest w jednej z oficyn pod adresem Chreszczatyk 46A.
Chreszczatyk – inne ciekawe miejsca z jedzeniem
Dobrą ukraińską kuchnię spotkacie w restauracji Karczma Taras Bulba pod adresem Puszkińska 2-4/7. Potem po deser zapraszam do Wolkonsky pod adres Chreszczatyk 15. Jedno z moich ulubionych miejsc znajduje się pod adresem Chreszczatyk 23A. To knajpka Biały Nalew (Білий Налив), w której serwują jabłkowe nalewki (także na gorąco) z… kapitalnym hot-dogiem w cenie 60 UAH albo ostrygi z lampką cydru. To coś w stylu Pijanej Wiśni we Lwowie.
Następnie zajrzyjcie też do Kijowskiej przepióreczki na Chmielnickiego 3, która jest prawdziwą legenda Kijowa. Na dodatek zaraz obok znajduje się restauracja Naturlih z kuchnią… niemiecką, w której dostaniecie olbrzymie porcje mięcha. To coś dla osób na prawdę głodnych 🙂
Chreszczatyk – Brama Lacka
Najważniejszym punktem Kreszczatiku i zarazem całej Ukrainy jest Plac Niepodległości. Miejsce najważniejszych manifestacji narodowych na Ukrainie. We wczesnym średniowieczu plac był jedynie wielkim bagnem, potem także miejscem handlu i jarmarków. Wyobraźcie sobie jak to mogło wyglądać.
Dopiero na przełomie XIX w. i XX w. pojawiła się na nim regularna zabudowa, a w kolejnych dekadach przekształcono go w plac znany nam w dzisiejszej formie. Dla Polaków szczególnym obiektem znajdującym się w tym placu jest Brama Lacka, nazywana także Bramą Polską. Dawniej jej miejsce zajmowała brama prowadząca do kijowskiego grodu czasów Jarosława I Mądrego. Kijów podobnie jak inne średniowieczne grody otoczony był murami obronnymi, które rozebrano dopiero w początkach XIX w.
Nieopodal Bramy Lackiej, w okolicach Pomnika Niepodległości mieściła się w średniowiecznych czasach polska dzielnica kupiecka. To co nazywamy obecnie Bramą Lacką to współczesny pomnik. Warto zwrócić uwagę na znajdującą się na bramie sylwetkę patrona Kijowa, św. Michała Archanioła.
Chreszczatyk – Plac Niepodległości
Najważniejszym obiektem na placu jest Pomnik Niepodległości w formie kolumny zwieńczonej postacią Berehynii. Żeńska postać pochodząca z mitologii słowiańskiej, trzyma gałąź kaliny i symbolizuje walkę z pogaństwem. Plac Niepodległości przybierał w historii rozmaite nazwy. Od końca XIX w. nosił nazwę Placu Dumy od mieszczącego się na nim budynku Dumy (Rady) Miejskiej. W ostatnich latach kojarzył się większości osób głównie z Rewolucją Godności.
Na miejscu budynku Rady Miejskiej znajduje się szklana kopuła podziemnego centrum handlowego Globus. W czasach radzieckich budynek Rady Miejskiej służył za siedzibę bolszewików, a dodatkowo nazwę placu przemianowano na Radziecki. W kolejnych latach Plac Niepodległości nazywał się placem Kalinina, 19 września i Rewolucji Październikowej. Plac Niepodległości uzyskał swoją obecną nazwę w sierpniu 1991 r. podczas gdy Ukraina odzyskała swoją suwerenność.
Chreszczatyk – najważniejsze budynki
Za Pomnikiem Niepodległości znajduje się otwarty w latach 60-tych 16-piętrowy hotel Ukraina. Niegdyś funkcjonujący pod nazwą Hotel Moskwa. Następnie w latach 70-tych na Placu Niepodległości otwarto pierwszą stację metra. Podziemia Placu Niepodległości tworzy centrum handlowe Globus oraz korytarze prowadzące do stacji metra.
Doprawdy można się tutaj zgubić. W ich pobliżu natrafimy na dziesiątki sklepów z papierosami, pamiątkami i innymi ciekawostkami. Kolejnym budynkiem wartym zobaczenia jest Pałac Październikowy będący jedną z największych sal teatralnych w Kijowie, a także po przeciwnej stronie Ukraińska Narodowa Akademia Muzyczna.
Warto poznać dwa narożne budynki Placu Niepodległości. W szczególności jeden z nich posiadający wieżę zegarową. To Dom Związków Zawodowych Ukrainy. Stanowił on siedzibę protestujących podczas Pomarańczowej Rewolucji oraz Rewolucji Godności, podczas której został poważnie uszkodzony. Na przeciw tego budynku, na przeciwnym rogu mieści się budynek Głównego Urzędu Pocztowego (Главпочтамт). Został on wybudowany w latach 50-tych i ciągnie się za nim pewna aura tajemniczości. W 1989 r. zawalił się portyk budynku uśmiercając 11 osób. Niektórzy twierdzą, że jest to pechowy budynek, w którym straszą duchy 🙂
Chreszczatyk – Rynek Besarabski
Chreszczatyk zamyka Rynek Besarabski, który z pewnością zainteresuje każdego miłośnika jedzenia. Znajdziemy tutaj głównie szeroki wybór artykułów spożywczych, a ponadto stoiska z ciekawymi leczniczymi ziołami i kawiorem. Co najważniejsze napijemy się także bardzo dobrego piwa, ponieważ na hali znajduje się malutki pub serwujący piwo rzemieślnicze. Do zobaczenia na Chreszczatyku. Zapraszam was do Kijowa.
Ceny na Ukrainie na przykładzie Kijowa – zdjęcia rachunków z restauracji
Muzeum Czarnobyla w Kijowie – informacje dla zwiedzających
Metro w Kijowie mapa, godziny, ceny, schemat metro w Kijowie
Loty do Kijowa, bilety i samoloty do Kijowa – lista połączeń
Nocleg na Ukrainie – kozacki hotel czy luksusowy apartament na Ukrainie?
Kuchnia ukraińska – jakich specjałów warto spróbować na Ukrainie?
Opera Lwowska – gdzie kupić bilety, jakie miejsca wybrać i jak się ubrać?
Taksówki na Ukrainie – ceny przejazdu oraz praktyczne porady